Hiện tượng mắt lác ở trẻ sơ sinh, nguyên nhân, cách chữa

Hiện tượng mắt lác ở trẻ sơ sinh là như nào?

Lác mắt là hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh thường do sự phối hợp giữa hai mắt của trẻ còn kém gây ra sự mất cân bằng giữa hai mắt. Trẻ có thể bị lác ở cả hai bên mắt hoặc chỉ bị ở một bên, có thể bị lác liên tục hoặc không liên tục. Tình trạng này sẽ dần cải thiện khi trẻ được 4 đến 6 tháng tuổi và hết dần cho đến năm hai tuổi sẽ không thấy nữa.

Hai mắt của trẻ thường hoạt động nhịp nhàng thông qua sự chi phối của hệ thống dây thần kinh cùng các cơ chéo bám vào nhãn cầu. Đa phần trẻ sơ sinh bị lác mắt sinh lý do cơ mắt và não chưa phát triển đầy đủ khiến cho sự phối hợp trên gặp trục trặc dẫn đến mất cân bằng, không thể nhìn cùng về một phía nên gây hiện tượng lác.

---

Cùng với sự phát triển, lớn lên của trẻ, các cơ mắt sẽ hoàn thiện dần, trở lên đồng bộ và phối hợp các chuyển động, tình trạng lác mắt cũng dần cải thiện và hết. Tuy nhiên, nếu trẻ lớn hơn mà vẫn chưa hết lác thì rất có thể bé đã bị lác mắt bẩm sinh khiến các cơ mắt hoạt động không chính xác. Cha mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở nhãn khoa, khám mắt cho bé để chẩn đoán chính xác, có phương pháp can thiệp phù hợp.

Nhận biết trẻ sơ sinh bị lác mắt bằng cách nào?

Dấu hiệu mắt lác ở trẻ sơ sinh điển hình là hài mắt của trẻ không nhìn cùng một hướng, một mắt có hiện tượng không nhìn thẳng. Cha mẹ có thể nhận biết con bị lác thông qua một số biểu hiện ở trẻ hoặc quan sát cách nhìn của con. Cụ thể:

Cách nhận biết

Cách nhận biết mắt lác đơn giản là hãy đứng đối diện với bé, quan sát kỹ các hoạt động của mắt con. Trẻ bị lác là khi mắt không nhìn theo cùng một hướng, mỗi mắt nhìn theo các hướng khác nhau như:

• Hướng vào trong: Một hoặc cả hai con ngươi ở mắt bị quy vào trong về phía mũi. Đây là loại lác phổ biến nhất hiện nay, theo thống kê có từ 2 đến 4% trẻ bị ảnh hưởng bởi lác trong.
• Hướng ra ngoài: Một hoặc cả hai con ngươi ở mắt trẻ quay ra ngoài về phía tai. Loại lác này thường ít hơn, thống kê có khoảng 1 đến 1,5% trẻ bị ảnh hưởng bởi lác ngoài.
• Hướng lên trên: Hai mắt lệch nhau, một bên mắt bất thường nằm cao hơn bên mắt còn lại. Tình trạng này hiếm gặp, thường 400 trẻ em sẽ có một trẻ gặp phải.
• Hướng xuống dưới: Ngược lại với tình trạng hướng lên trên, mắt bất thường sẽ nằm thấp hơn so với bên mắt còn lại.

Các biểu hiện khác

Những tháng đầu đời, hiện tượng lác mắt ở trẻ sơ sinh được nhận định là bình thường bởi giai đoạn này trẻ đang học cách tập trung. Tuy nhiên, khi trẻ được 4 đến 6 tháng tuổi, mắt lúc này đã có thể nhìn thẳng và tập trung vào các đồ vật. Trường hợp mắt trẻ sơ sinh tiếp tục tái diễn thường đi kèm một số biểu hiện như:

• Thường xuyên nheo mắt, chớp mắt, đặc biệt là khi gặp phải ánh sáng chói, đây có thể là tín hiệu cảnh báo trẻ đang gặp tình trạng song thị.
• Nhìn lệch, phải quay đầu hoặc nghiêng đầu khi nhìn sự vật, đây có thể là biểu hiện trẻ đang cố gắng để xếp một vật thể rõ ràng trong tầm nhìn của mình.
• Nhắm một mắt khi nhìn đồ vật.

Bác sĩ nhãn khoa có thể phân biệt được lác mắt bệnh lý hoặc lác mắt sinh lý ở trẻ sơ sinh. Một số trường hợp bị lác ẩn khác sẽ khó phát hiện thông qua độ lệch giữa hai mắt. Vì vậy chuyên gia luôn khuyến cáo cha mẹ nên khám mắt cho trẻ sơ sinh trong vòng sáu tháng đầu đời để kiểm tra tổng quát cũng như tầm soát sớm các bệnh lý bẩm sinh, di truyền ở mắt như lác mắt, đục thủy tinh thể bẩm sinh hay các tật khúc xạ…

Nguyên nhân gây lác mắt ở trẻ sơ sinh

Hiện tượng mắt lác ở trẻ sơ sinh chủ yếu là do các cơ mắt hoạt động không đồng thời, có thể là do các cơ này chưa phát triển hết, cần thời gian để hoàn thiện đầy đủ nhưng cũng có thể do trẻ đang gặp phải vấn đề ở mắt và hệ thống thần kinh như:

• Cơ mắt có vấn đề: Mỗi mắt của chúng ta có sáu cơ để kiểm soát các chuyển động linh hoạt, chúng phối hợp nhịp nhàng giúp thị lực đạt mức tinh tế. Vì một nguyên do nào đó khiến các cơ không thể phối hợp nhịp nhàng khiến cho một bên mắt trẻ có chuyển động bất thường.
• Dây thần kinh bị thương tổn, khiếm khuyết: Kiểm soát các cơ ở mắt liên quan mật thiết với ba dây thần kinh số 3, 4 và 6 trên sọ của chúng ta. Vì vậy, bất cứ dây thần kinh nào bị khiếm khuyết cũng có thể là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị lác mắt.
• Các vấn đề về thần kinh: Khi trung tâm điều khiển thần kinh gặp vấn đề sẽ tác động tiếp đến cơ mắt gây ra hiện tượng lác mắt ở trẻ sơ sinh.

Ngoài ra, chuyên gia nhãn khoa nhận định một số yếu tố dưới đây có thể khiến một đứa trẻ sơ sinh đối diện với nguy cơ bị lác cao hơn so với những đứa trẻ khác:

• Tiền sử gia đình có người thân đặc biệt là cha mẹ, anh chị bị lác thì trẻ sơ sinh sẽ đối diện với nguy cơ bị lác cao.
• Trẻ mắc các bệnh lý, hội chứng di truyền gây ảnh hưởng đến thần kinh, phát triển trí não như não úng thủy, bãi não, hội chứng Down… có thể khiến cho trẻ bị mắt lác.
• Bé sinh non, thiếu tháng, nhẹ cân thường có nguy cơ bị lác cao hơn.
• Trẻ bị chấn thương ở mắt, đã trải qua các phẫu thuật ở mắt hoặc thương tổn ở các vùng cấu trúc xung quanh mắt.
• Trẻ bị cận thị hoặc viễn thị bẩm sinh.

Mắt lác ở trẻ sơ sinh khi nào cần đi khám?

Tuy không phải trường hợp lác mắt nào ở trẻ sơ sinh cũng gây ra những nguy hiểm nhưng cha mẹ cần lưu tâm, theo dõi tình trạng này ở mắt thường xuyên. Khi trẻ được khoảng 4 tháng mà tình trạng lác mắt không được cải thiện, đi kèm với một số biểu hiện bất thường như:

• Trẻ phải nhìn lệch, nhìn nghiêng hoặc quay đầu mới có thể nhìn thấy sự vật.
• Mắt trẻ không thể tập trung khi nhìn vào món đồ chơi yêu thích hoặc không có phản ứng lại với ánh sáng chiếu vào mắt.

Lúc này bạn nên đưa bé đi khám mắt để bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán chính xác tình trạng ở mắt con, từ đó có hướng can thiệp, chăm sóc mắt cho trẻ sơ sinh phù hợp.

Trẻ sơ sinh mắt nhìn như lác có thể không chỉ là vấn đề về thẩm mỹ, nghiêm trọng hơn là thị giác của con có thể đang bị đe dọa. Nếu tình trạng hai mắt không cân đối ở trẻ cứ kéo dài sẽ khiến cho thị lực của bên mắt bất thường giảm sút, mắt bình thường dần chiếm ưu thế hơn, có thể bù đắp cho bên mắt bị lác khiến não bộ vô tình bỏ qua các tín hiệu thị giác của bên mắt lác. Tình trạng này gọi là nhược thị.

Đa phần các trường hợp mắt lác ở trẻ sơ sinh nếu được phát hiện sớm và có cách xử lý y tế phù hợp thì tỷ lệ khỏi bệnh càng cao. Hiện nay, thống kê cho thấy trị lác cho trẻ dưới 3 tuổi có tỷ lệ thành công tới 92%, còn trẻ từ 6 đến 8 tuổi chỉ còn 62%. Nếu để lâu, lác mắt sẽ biến chứng thành tật, khả năng phục hồi thị lực càng kém.

Mắt lác ở trẻ sơ sinh có chữa được không?

Lác mắt ở trẻ sơ sinh có thể chữa khỏi nếu được thăm khám từ sớm và có biện pháp can thiệp phù hợp, vì vậy việc khám mắt cho trẻ sơ sinh ở đâu rất quan trọng. Cha mẹ nên cân nhắc, lựa chọn những đơn vị uy tín, chuyên nghiệp, sau khi kiểm tra, thăm khám, nếu bác sĩ nhãn khoa chẩn đoán mắt trẻ sơ sinh thực sự bị lác sẽ chỉ định những phương pháp trị bệnh phù hợp với từng mức độ trẻ gặp phải. Cụ thể:

• Dùng miếng che mắt với bên mắt bình thường để buộc trẻ sử dụng, luyện tập hướng nhìn cho bên mắt bị lác. Phương pháp này giúp tăng cường các vòng cơ mắt cho bên yếu hơn và điều chỉnh thị lực.
• Dùng kính đeo mắt có cấu tạo đặc biệt giúp điều chỉnh hướng nhìn cho trẻ, canh chỉnh thị lực cho bên mắt yếu hơn hoặc kính chủ động làm giảm thị lực của bên mắt bình thường. Từ đó khiến cho mắt yếu hơn buộc phải tăng cường thị lực để bù đắp.
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt chuyên dụng làm mờ tạm thời tầm nhìn của bên mắt tốt, đánh lừa não bộ để kích thích thị giác bên mắt lác hoạt động. Cha mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để áp dụng cách này trong trường hợp trẻ không chịu đeo kính hay dùng miếng che mắt.
• Phẫu thuật được chỉ định cho các trường hợp trẻ sơ sinh bị lác nghiêm trọng hơn, đôi mắt gần như luôn lác. Sau khi trẻ được gây mê toàn thân, bác sĩ sẽ thắt chặt hoặc thả lỏng các cơ mắt giúp mắt trông thẳng hàng và không bị lệch nữa.

Tóm lại, việc nhận biết trẻ sơ sinh bị mắt lác để thăm khám và can thiệp y tế phù hợp là chìa khóa quan trọng giúp cha mẹ bảo vệ thị lực cho con phát triển khỏe mạnh, bình thường. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi nếu bạn cần được tư vấn, giải đáp thêm nhé!