Tổng quan về đục thủy tinh thể và phương pháp mổ Phaco

Thuỷ tinh thể như một chiếc thấu kính phản chiếu hình ảnh lên võng mạc. Khi bị đục, thuỷ tinh thể không còn làm được chức năng này nữa. Đục thuỷ tinh thể ảnh hưởng đến thị lực người bệnh nên cần phải thay.

Phẫu thuật đục thuỷ tinh thể bằng siêu âm (phương pháp Mổ Phaco là cách gọi tắt của phương pháp Phacoemulsification) được thực hiện bởi bác sĩ nhãn khoa. Đây là loại hình dịch vụ ngoại trú, nghĩa là bạn không cần ở lại bệnh viện sau phẫu thuật. Thông thường buổi sáng phẫu thuật, buổi chiều bạn có thể ra về. Phẫu thuật đục thuỷ tinh thể rất phổ biến và nhìn chung là một phương pháp an toàn.

Các triệu chứng của bệnh đục thuỷ tinh thể bao gồm:
– Tầm nhìn mờ
– Khó nhìn vào ban đêm
– Nhạy cảm với ánh sáng và dễ bị chói sáng
– Cần cường độ ánh sáng lớn hơn so với người bình thường để đọc và thực hiện các hoạt động khác
– Khi nhìn vào bóng đèn thấy quầng sáng
– Thường xuyên cần thay đổi kính, kính áp tròng để nhìn rõ hơn
– Màu sắc trong vùng nhìn bị ố vàng
– Một mắt xuất hiện tình trạng nhìn đôi (song thị)

Ban đầu, khi bệnh còn nhẹ, vùng đục chỉ xuất hiện ở một phần nhỏ thể thuỷ tinh của mắt. Người bệnh không cảm nhận được bất cứ tình trạng mất hoặc suy giảm thị lực nào. Nhưng khi bệnh nặng hơn, đục thuỷ tinh thể khiến vùng nhìn bị che mờ, do phần đục đã lan rộng hơn. Tình trạng tương tự như có một đám mây mù chặn giữa nguồn sáng, khiến cho hình ảnh không còn rõ ràng. Điều này khiến người bệnh cảm nhận rõ sự suy giảm thị lực của mình.

Đối tượng mắc đục thuỷ tinh thể là từ 40 tuổi trở lên, phổ biến với người trên 50 tuổi. Tuy nhiên có những nghiên cứu gần đây cho thấy, đối tượng mắc đục thuỷ tinh thể đã được trẻ hoá.

Do tuổi tác, lão hoá, hầu hết đều có nguy cơ mắc đục thuỷ tinh thể. Các yếu tố làm tăng thêm nguy cơ bị bệnh bao gồm:
– Bệnh tiểu đường
– Tiếp xúc với cường độ ánh sáng mặt trời quá lớn mỗi ngày
– Hút thuốc lá
– Béo phì
– Tiền sử gia đình mắc đục thủy tinh thể
– Chấn thương hoặc viêm mắt trước đó
– Đã từng phẫu thuật mắt
– Sử dụng Corticoid kéo dài
– Nghiện rượu

Bác sĩ nhãn khoa sẽ chỉ định phẫu thuật thay thuỷ tinh thể khi phần đục trong thể thuỷ tinh đã quá lớn, ảnh hưởng đến tầm nhìn của bạn. Cũng có nhiều trường hợp, bác sĩ chỉ định phẫu thuật đục thuỷ tinh thể để làm tiền đề điều trị các bệnh lý đáy mắt khác như thoái hoá hoàng điểm, võng mạc đái tháo đường…

Chọn thời điểm phẫu thuật rất quan trọng. Khi mắc đục thuỷ tinh thể, phẫu thuật quá muộn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở mắt, thậm chí mù loà. Thông thường khi mắc đục thủy tinh thể, thị lực kém hơn 20/40 (tương đương 6/12 hoặc 5/10), bác sĩ nhãn khoa sẽ chỉ định phẫu thuật thay thuỷ tinh thể. Theo bảng thị lực Snellen, mức độ thị lực này có nghĩa là người bệnh chỉ đọc được kí tự ở khoảng cách 6 mét, trong khi người bình thường có thể đọc ở khoảng cách 12 mét. Tại Việt Nam, mức độ thị lực này tương đương 5/10.

Trì hoãn phẫu thuật đục thuỷ tinh thể dẫn đến sự tiến triển quá mức của bệnh khiến thuỷ tinh thể “cứng và xơ vữa”, gây hại cho các cấu trúc khác của mắt. Điều này gia tăng nguy cơ gây vỡ bao thuỷ tinh thể, khiến thời gian phẫu thuật dài hơn, gây tăng nhãn áp, phù giác mạc, cuộc phẫu thuật khó khăn hơn…

Sự tiến triển của đục thuỷ tinh thể cũng có thể gây viêm, tăng nhãn áp, hai vấn đề có thể dẫn đến mù lòa và khó điều trị.

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần thăm khám để nhận tư vấn trước phẫu thuật. Thông thường trước khi phẫu thuật từ 2-7 ngày, bệnh nhân đến khám, thử thị lực, siêu âm và sẽ được tư vấn các loại nhân thuỷ tinh thể phù hợp, đặc điểm của loại hình phẫu thuật, chế độ bảo hiểm y tế, hình thức thanh toán… trước khi chọn ngày phẫu thuật.

• Bước 1: Tra thuốc giãn đồng tử, thuốc kháng sinh và chống viêm trước phẫu thuật
• Bước 2: Nhỏ tê tại chỗ (gây tê bề mặt), tránh cho bệnh nhân bị đau và gặp những biến chứng xảy ra do tiêm, giữ được sự tỉnh táo của bệnh nhân trong suốt quá trình phẫu thuật
• Bước 3: Sát trùng mắt mổ. Trải săng bộc lộ mắt mổ
• Bước 4: Rạch một đường nhỏ khoảng 2,2mm bên trong tiền phòng của nhãn cầu
• Bước 5: Bơm chất nhầy vào bên trong tiền phòng để bảo vệ các tế bào nội mô và các bộ phận khác của mắt
• Bước 6: Xé bao ở trước thể thủy tinh, tách nước để cho lõi thể thủy tinh có thể xoay tự do bên trong bao của nó. Dùng đầu dò siêu âm để tán nhuyễn lõi thủy tinh thể bằng năng lượng siêu âm rồi hút toàn bộ nhân đó ra ngoài, để lại một túi bao trong suốt của thể thủy tinh
• Bước 7: Tiếp theo phải hút sạch các chất còn sót lại trong túi bao trong suốt của thể thủy tinh rồi đặt lại vào túi bao này một miếng thể thủy tinh nhân tạo. Thể thủy tinh nhân tạo mềm thường có đường kính từ 5 – 6mm, thể thủy tinh sẽ được cuộn lại và đưa qua vết mổ. Sau khi đã nằm trong túi bao, thể thủy tinh nhân tạo sẽ từ từ duỗi ra để trở lại hình dáng ban đầu và trở thành một thấu kính hội tụ trong suốt.
• Bước 8: Tái tạo lại hình dáng và cấu trúc của tiền phòng, sau đó bơm kháng sinh tiền phòng để chống nhiễm trùng cho mắt sau khi mổ.
• Bước 9: Tra thuốc và băng mắt lại.

• Đường mổ nhỏ: Phaco cần đường mổ nhỏ hơn so với phẫu thuật thay thuỷ tinh thể truyền thống, trung bình đường mổ nhỏ hơn 2,2mm, không khâu, không chảy máu, không đau. Điều này dẫn đến ít tổn thương cho mắt hơn, thời gian lành vết thương nhanh hơn.
• Ít nguy cơ biến chứng: Nếu như phẫu thuật thay thể thủy tinh truyền thống tiềm ẩn nguy cơ bong võng mạc, nhiễm trùng và chảy máu thì nguy cơ biến chứng của phẫu thuật Phaco ít hơn nhiều.
• Nhanh lành vết thương: Thông thường sau khoảng vài ngày, bệnh nhân phẫu thuật Phaco có thể sinh hoạt bình thường.
• Có thể triệt tiêu tật khúc xạ: Sau phẫu thuật Phaco, bệnh nhân có thể điều chỉnh các tật khúc xạ như cận, viễn, loạn thị. Điều này có nghĩa là sau phẫu thuật Phaco, bệnh nhân có thể không cần đeo kính gọng hoặc kính áp tròng.
• Giảm nguy cơ chảy máu. Vì ít gây tổn thương hơn cách phẫu thuật truyền thống, phẫu thuật Phaco giảm nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu.
• Thị lực tốt hơn: Phaco bảo tồn cấu trúc của mắt tốt hơn nên sau phẫu thuật Phaco, bệnh nhân có tình trạng thị lực tốt hơn.

Sau phẫu thuật Phaco, bệnh nhân có thể ra về ngay trong ngày. Tuy nhiên, vẫn cần tuân thủ một số chỉ dẫn:

• Nhớ lịch tái khám: 1-2 ngày sau mổ, bệnh nhân cần quay lại viện để tái khám, đánh giá vết thương và chỉ định dùng thuốc. Sau đó theo các mốc 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng… bệnh nhân tái khám tại bệnh viện để kiểm tra tiến độ bình phục và tình trạng thị lực.
• Bảo vệ mắt, tránh ra ngoài: Hạn chế tiếp xúc máy tính, tivi, không nên ra ngoài nhiều để tránh khói bụi, các tác nhân gây hại từ môi trường. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, hãy đeo kính bảo vệ.
• Đeo bịt mắt khi ngủ. Để tránh chạm vào mắt khi ngủ, ít nhất 1 tuần sau mổ, người bệnh cần đeo bịt mắt khi ngủ.
• Cần tư vấn từ bác sĩ khi thực hiện một số hoạt động đặc thù như lái xe, bơi, trang điểm, nâng vật nặng…
• Tuân thủ chỉ dẫn sử dụng thuốc: Sau phẫu thuật, bác sĩ sẽ kê thuốc nhỏ mắt trong vòng 1 tháng để ngăn nhiễm trùng và hạn chế tình trạng viêm nhiễm. Hãy nhớ uống thuốc và nhỏ thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Nhớ rửa tay sạch trước khi nhỏ thuốc. Hàng ngày sau khi thức dậy nên rửa mắt bằng bông vô trùng và nước rửa mắt để làm sạch. Trung bình sau khoảng 8 tuần, mắt của bệnh nhân phẫu thuật Phaco sẽ hồi phục bình thường nếu được chăm sóc đúng.
• Có thể dùng giảm đau. Trong trường hợp bị đau mắt nhẹ, bạn có thể dùng thuốc giảm đau Paracetamol. Nếu sau khi uống thuốc mà tình trạng đau không giảm, hãy gọi cho bác sĩ để được tư vấn.

Hiện nay, người dân Thái Nguyên đã có thể thực hiện phẫu thuật thay thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco ngay trên địa bàn tỉnh. Sự ra đời của Bệnh viện Mắt Thái Hà tại địa chỉ số 259 đường Quang Trung, Phường Tân Thịnh, TP.Thái Nguyên với trang thiết bị hiện đại, đội ngũ y bác sĩ đầu ngành giúp người dân được thụ hưởng dịch vụ phẫu thuật thay thủy tinh thể Phaco ngay tại Thái Nguyên, không cần lặn lội đến các thành phố lớn.

Bệnh viện Mắt Thái Hà cung cấp đầy đủ các loại nhân thủy tinh thể đơn tiêu, đa tiêu của Mỹ, Thụy Sỹ, Đức, Nhật Bản… và hệ thống máy Constellation (Mỹ) không thua kém bất cứ bệnh viện chuyên khoa mắt nào. Thuận tiện đi lại, dịch vụ nhanh chóng, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, phẫu thuật thay thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco tại Bệnh viện Mắt Thái Hà là lựa chọn tin cậy cảu nhiều khách hàng.